Saç beyazlaması, pek çok sebebe bağlı olsa da bu yaşlanma sürecinin en doğal belirtisidir. Vücutta melanin üretimi azaldığında saçlar hızlı bir şekilde beyazlamaya başlar. Melanin saça beyaz rengi veren pigmentin ismidir. Bu pigment, saç köklerindeki melanosit isimli hücreler tarafından üretilmektedir. Saçın beyazlamsındaki ilk faktör melanin üretimi olsa da buna ek olarak yan faktörler de vardır. Saç beyazlaması neden olur sorusuna şu şekilde cevap verilebilir:
Yaşlılık Belirtisi:
Yaş alırken, melanositlerin pigment üretme kapasitesi azalmaktadır. Bunun sonucunda da saç, gri ya da beyaz gözükmeye başlar. Bu renk değişimine adapte olmak zor olsa da biyolojik olarak normal bir süreçtir.
Genetik:
Genetik olarak da saçın beyazlama zamanı değişkenlik gösterir. Erken beyazlayan saçın sebebi genetik faktörler olabilir.
Stres Bozukluğu:
Stres faktörü beden sağlığı için oldukça önemlidir. Stres saçları beyazlatır gibi kesinliği kanıtlanmayan bir bilgiyi savunmak doğru değildir ancak stresin vücutta zararlı etkiler yarattığı bir gerçektir. Buna dayanarak, saçın beyazlamasını hızlandırdığı düşünülmektedir.
Vitamin ve Mineral Eksikliği:
Saçın pigmentasyonunu bazı vitamin ve mineraller etkilemektedir. B12 vitamini, D vitamini, bakır ve demir eksiklikleri saç beyazlamasını hızlandırabilir.
Sigara Kullanmak:
Sigara içmenin kan damarlarını daralttığı bunun da saç köklerine giden kan akışını azalttığı bilinmektedir. Ayrıca sigarada bulunan toksikler, saç köklerine zarar vererek saçın daha erken beyazlamasına sebep olabilir.
Hormonlar ve Hastalıkların Etkisi
Troid ile ilgili hastalıklar, otoimmün hastalıkları, cilt hastalıkları saç köklerini etkileyebilir. Bunun sonucunda da beyazlar ortaya çıkabilir.
Saç Beyazlaması İle İlgili Bilinmesi Gerekenler
Öncelikle saçın yapısından bahsetmek gerekir, saçımızın canlı bölümü saç derisinin altında bulunan bir girinti gibi görünen folikül tüpünün dip noktasında bulunur saç kökü (papilla) saçımız sadece buradan damarlar yolu ile kanla beslenir. Saçımızın canlı olan bölümü saç köküdür, saçımız ile ilgili her şey burada gerçekleşir diyebiliriz. Saç kökünün içinde ise saç için hayati olan birçok hücre bulunur; bunlardan biri de saça rengini veren melanosit (melancytes) hücreleridir. Bu hücreler saça rengini veren pigmentleri (eumelanins) ve phaeomelaninsi üretir. Eumalaninsler sayısal olarak fazla olduğunda saç siyah renk olur. Daha az miktarda üretildiğinde ise saç kahve rengini alır. Phaeomelanins hücreleri ise saça sarı veya kızıl rengini verir. Birçok saç bünyesinde her iki pigmenti de karışık olarak barındırır, bu pigmentler, tanecikler ve pigment desteleri şeklinde saçın cortex tabakasının içine salınır.
Saçlarımız hayatımız boyunca defalarca dökülen ve yenilenen bir döngü içindedir. Yaşlanma sürecinin bir parçası olarak melanosit hücrelerinin fonksiyonu bozulur ve sonuç olarak saçlarımız şeffaf hale gelmeye (beyazlamaya) başlar. Saçın beyazlama veya grileşme süreci saç kökündeki tyrosine adı verilen aminoasitlerin giderek artan bir şekilde aktivitelerinin azalmasıdır da diyebiliriz. Papillayı veya immun sistemi destekleyen sinirlerin yenilenmesi veya bozulması pigmentin azalmasına (beyazlamasına) yol açar.
Genellikle sakal, bıyık, şakaklar ve kulak üstü ilk olarak beyazlayan alanlardır, ense bölgesi ise en son beyazlayan alandır. Saçımızın hangi yaşta beyazlayacağı ise genetik mirasımızla ilgilidir bazı ailelerde saçın beyazlaması 20’li yaşlarda görülürken bazı ailelerde ise 50’li yaşlarda oluşur. Ayrıca değişik ırklarda, değişik yaşlarda saçın beyazlaması değişkenlik gösterebilir, beyaz ırkta 35 civarında başlarken, sarı ırkta 30’ların başı gibi, siyah ırkta ise 40’lı yaşlarda başlar.
